در این روز بازی تیم‌های آلمان- انگلیس و آرژانتین- مکزیک را تماشاگران روی پرده سینما تماشا کردند. این اتفاق بعد از گذشت مدتی و درخواست سینماداران رخ داد و چند نگاه متعدد می‌توان به آن داشت. از یک زاویه دیدن فوتبال به‌صورت جمعی و خانوادگی روی پرده سینما تجربه‌ای است که شاید خیلی‌ها علاقه داشته باشند که حداقل یک‌بار آن را در خاطره خود ثبت کنند و از طرف دیگر شاید پخش این بازی‌ها از طریق تلویزیون‌های شهری به‌طور رایگان برای مردم جالب‌تر به‌نظر برسد و مردم این شیوه را به دیدن فوتبال در سینما ترجیح دهند.
اما از نگاه رسانه‌ای می‌توان گفت که سینما خواسته است از خوان گسترده‌ای که جام‌جهانی برای رسانه‌ها فراهم کرده است بی‌نصیب نماند و باید دید این حرکت با موفقیت همراه خواهد بود یا نه. این جمله کلیشه‌ای که حقیقت محض است را بارها از زبان همه- از کارشناسان مجرب گرفته تا گزارشگران اغلب کم‌دانش تلویزیون- شنیده‌ایم که فوتبال امروز تنها یک ورزش نیست و تبدیل به یک صنعت شده و دقیقا به همین دلیل است که با نگاه اقتصاد سیاسی رسانه‌ها می‌توان در مورد جام‌جهانی صحبت کرد. ابتدا بهتر است که با درآمد ناشی از جام‌جهانی فوتبال آشنا شویم. جام‌جهانی فوتبال را می‌توان اوج درآمدزایی فوتبال دانست.
نگاهی مقایسه‌ای به درآمد فیفا از جام‌جهانی این حقیقت را روشن‌تر می‌کند؛ جام‌جهانی 1990: 84میلیون دلار، 2002: 832میلیون دلار، 2006: یک‌میلیارد و 90میلیون دلار و امسال 3میلیارد و 200میلیون دلار! از 3 میلیارد و 200میلیون دلار درآمد امسال فیفا، حدود یک میلیارد دلار آن به حق پخش بازی‌ها برمی‌گردد و در مجموع این سیر صعودی را می‌توان نتیجه بلافصل صعود نجومی تعداد تماشاگران و بینندگان تلویزیونی فوتبال دانست.
مثلا در یکی از بازی‌های نخستین جام‌جهانی در اروگوئه که بین رومانی و پرو برگزار شده بود تنها 300نفر در ورزشگاه حاضر بودند که امروزه این تعداد تماشاگر برای یک بازی جام‌جهانی خنده‌دار به‌نظر می‌رسد. اما درآمد یک میلیارد دلاری فیفا از حق پخش بازی‌ها از کجا ناشی می‌شود؟ جالب است بدانید که در جام‌جهانی قبلی که در آلمان برگزار شد مجموع بینندگان تلویزیونی کل بازی‌ها عددی محیر‌العقول بود: 26میلیارد بیننده!
با توجه به این عدد شگفت‌انگیز شاید بهتر متوجه شویم که چرا در این دوره تا حد زیادی روی پخش تلویزیونی بازی‌ها کار شده است و تصاویر با کیفیت بالایی به بیننده عرضه می‌شود. مسلما هیچ برنامه رسانه‌ای دیگری نمی‌تواند این تعداد بیننده را پای تلویزیون‌ها بنشاند. فینال جام‌جهانی قبلی به‌تنهایی 715میلیون بیننده یعنی چیزی حدود 11درصد کل جمعیت زمین را به‌خود اختصاص داده بود و به همین دلیل لقب پربیننده‌ترین رویداد دنیا را هم از آن خود کرد.
برای اینکه بیشتر با اهمیت این جام برای تلویزیون آشنا شوید جالب است بدانید که در جام‌جهانی گذشته 376 کانال تلویزیونی از 214کشور جهان مسابقات را تحت پوشش قرار دادند و در مجموع 73هزار و 72ساعت مسابقات جام‌جهانی 2006 روی آنتن‌های کشورها بود.
به عبارت دیگر اگر 73هزار و 72ساعت از یک کانال بخواهد پخش شود، 8سال و 4ماه، شبانه‌روز زمان خواهد گرفت و این یعنی یک آمار فوق‌العاده! نکته جالب‌تر این است که پیش‌بینی می‌شود تمامی این رکوردها در این جام به راحتی شکسته شود.
فیفا پیش‌بینی کرده است که هر بازی در این جام به‌طور متوسط 150میلیون بیننده داشته باشد و حتی این رقم در بازی‌های تیم‌های بزرگی چون آرژانتین و برزیل به 200میلیون نفر برسد. فیفا پیش‌بینی کرده بود که فینال امسال به‌تنهایی یک میلیارد بیننده را پای گیرنده‌های تلویزیونی بنشاند. از این زاویه است که جام‌جهانی فوتبال را می‌توان ضیافتی بزرگ برای شبکه‌های تلویزیونی دانست.
اصولا فرهنگ سینماروی در بین مردم ما وجود ندارد و در مقایسه با بسیاری از کشورهای دنیا تعداد سینماروهای ما بسیار پایین است. توجه کنید که در حالت عادی اینگونه است؛ حالا وقتی که جام‌جهانی برگزار می‌شود و همه بازی‌ها هم به‌صورت مستقیم از تلویزیون پخش می‌شود و با توجه به آماری که در بالا ذکر کردیم به احتمال فراوان از همین تعداد کم سینماروها هم کاسته خواهد شد و این یکی دیگر از دلایلی است که سینماداران تصمیم به پخش بازی‌ها در سینما گرفته‌اند.
نگرانی در مورد کاهش هنردوستان بین تئاتری‌ها نیز وجود دارد اما آنها نمی‌توانند در سالن تئاتر مسابقه فوتبال را پخش کنند درحالی‌که سینماداران می‌توانند و حالا برای نخستین بار در تاریخ سینمای ایران به‌صورت منظم و سازمان‌یافته دست به این کار زده‌اند تا ببینند آیا این اقدام در جهت مقابله با کاهش تماشاگران به نتیجه‌ای مطلوب خواهد رسید یا نه. البته سینماداران تا حالا در مواقع مختلف طرح‌های مختلفی را به اجرا گذاشته‌اند تا بر تعداد تماشاگران و سینماروها اضافه کنند. از این طرح‌ها می‌توان به طرح بلیت نیم‌بها در روزهای سه‌شنبه، طرح از اذان تا اذان و حالا هم طرح پخش بازی‌های جام‌جهانی در سالن سینما اشاره کرد. این طرح برای نخستین بار در تاریخ سینمای ایران بدین‌گونه اجرا می‌شود.
پیش از این و قبل از انقلاب برخی از بازی‌های فوتبال به‌صورت ضبط‌شده در سینماها پخش شده‌اند و حتی در جام‌جهانی سال1998 یکی از بازی‌های ایران در سینما فلسطین نشان داده شد و به گفته مدیر سینما آزادی، این سینما نیز در دوره‌های قبل و در لابی سینما اغلب بازی‌ها را نشان می‌داده است اما این نخستین بار است که به‌صورت سازمان‌یافته سینماها به پخش فوتبال به‌صورت زنده رو‌می‌آورند. از سوی دیگر 24تلویزیون شهری نیز بازی‌های جام‌جهانی را به‌صورت مستقیم نشان دادند و شاید بسیاری از علاقه‌مندان فوتبال ترجیح می‌دادند در تلویزیون‌های شهری به تماشای بازی‌ها بنشینند.
صفحه سینما بزرگ‌تر و کیفیت آن نیز بهتر از تلویزیون است، وقتی هم شعار بدهید و از تیمی طرفداری کنید جمعی وجود دارد که به شما واکنش نشان دهد و اینها همان چیزهایی است که در استادیوم حد اعلای آن وجود دارد. اما این طرح معایبی نیز دارد. قیمت 3 تا 5هزار تومانی بلیت‌ها شاید علاقه‌مندان فوتبال را ترغیب کند که در خانه یا به وسیله تلویزیون‌های شهری بازی‌ها را تماشا کنند، همچنین شاید حضور جمع خانوادگی در سینماها و آن هم جمعی که بر‌خلاف استادیوم راحت می‌توانند همدیگر را ببینند آن احساسی که در استادیوم به‌وجود می‌آورد را به‌وجود نیاورد و تماشاگران به گونه‌ای معذب هم باشند.
از طرف دیگر مسئولان سینماها نیز برای نشان‌دادن فوتبال در سالن‌های خود با توجه به هیجاناتی که حین بازی در بین تماشاگران می‌تواند به‌وجود بیاید، با دردسرهایی روبه‌رو می‌شوند. برای مثال رضایی، مدیر سینما فلسطین درباره نمایش فوتبال در سینماها به خبرنگار ایسنا گفته است که ما یک بار هم درگذشته چنین کاری را در سینما فلسطین تجربه کرده‌ایم و در رقابت‌های سال1998 هم یکی از بازی‌های ایران را در سالن سینما فلسطین نمایش دادیم اما با توجه به آن تجربه، اکنون دیگر صلاح نمی‌دانم که چنین طرحی را در سینما فلسطین عملی کنیم.
رضایی اضافه می‌کند که «در آن دوره با توجه به اینکه ایران هم در رقابت‌ها حضور داشت مشکلات متعددی برای ما ایجاد شد و به همین دلیل اکنون اگر تمام سینماداران هم از این طرح استقبال کنند، ما در سینما فلسطین چنین تجربه‌ای را تکرار نخواهیم کرد».
درحالی‌که به‌نظر می‌رسد تلویزیون به‌دلیل امکان پخش مستقیم بازی‌ها بیشترین سود از جام‌جهانی را نصیب خود می‌کند، تلاش سینما در این راستا قابل درک است و باید دید که سینما می‌تواند به اهداف خود در این زمینه دست پیدا کند یا نه.
رقابت رسانه‌ای برای جذب مخاطب بیشتر
پخش بازی‌ها به‌تنهایی 2200ساعت وقت شبکه‌ها را پر می‌کند؛ این عدد را اضافه کنید به زمان زیادی که رسانه‌ها صرف حواشی و نقد و بررسی بازی‌ها می‌کنند تا متوجه شویم که در یک ماهی که جام‌جهانی فوتبال برگزار می‌شود در تلویزیون چه می‌گذرد. آماری که در بالا ذکر کردیم شاید 10سال پیش هم غیرقابل باور به‌نظر می‌رسید اما این اتفاق افتاده است و امروز به کمک تلویزیون یک میلیارد نفر همزمان یک رویداد جهانی را تماشا می‌کنند. قطعا چنین حجمی از بیننده و درآمد موجب رشک است و دیگر رسانه‌ها نیز سعی می‌کنند تا سهمی از این خوان گسترده ببرند و از این زاویه می‌توان تلاش سینماها برای پخش بازی‌های جام‌جهانی فوتبال را نگاه کرد. البته در ایران و در مورد سینماها مسائل دیگری هم وجود دارد.
اما پخش فوتبال در سینما چه فوایدی می‌تواند داشته باشد؟ در وهله اول می‌توان گفت خانواده‌ها با هم می‌توانند به سینما بروند و برخی به دیدن فیلم و برخی دیگر نیز به دیدن فوتبال بنشینند. از سوی دیگر پخش بازی‌های جام‌جهانی در سالن سینما می‌تواند پای بعضی از افراد را که چندان با سینما میانه‌ای ندارند به سالن سینما بکشاند و با محیط سینما آشنا کند و این بابی شود برای ارتباط بیشتر آنها با سینما. برای کسانی که امکان حضور در استادیوم‌های آفریقای جنوبی را نداشتند شاید دیدن بازی‌ها بر پرده سینما نسبت به صفحه تلویزیون، آن هم در میان جمع، لذت در استادیوم بودن را بیشتر تداعی می‌کرد.
